Πορτραίτα του Κωνσταντίνου Α. Σταθάτου & της Χαρίκλειας Σκένδερ

Δύο πορτραίτα σε λαδομπογιά του Κωνσταντίνου Α. Σταθάτου (1850-1930) και της συζύγου του Χαρίκλειας Σκένδερ (1864-1957), έργα του ζωγράφου Ευάγγελου Ιωαννίδη, βρίσκονται σήμερα στην ιδιωτική συλλογή Αθανασίου Τσίντζα.

Σύμφωνα με την Ελληνική Wikipedia, ο Ιωαννίδης (1868-1942) «φοίτησε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, αλλά σύντομα το εγκατέλειψε για να σπουδάσει ζωγραφική στο Μόναχο. Επιστρέφοντας στην Ελλάδα, συνέχισε τις σπουδές του επί τρία χρόνια κοντά στον Νικηφόρο Λύτρα. Εργάσθηκε στη Σμύρνη, στην Αθήνα, στο Παρίσι, στο Λονδίνο, στο Σικάγο και στη Βοστόνη».

Two portraits in oils of Konstantinos A. Stathatos (1850-1930) and of his wife Charikleia Skender (1864-1957), the work of the Greek painter Evangelos Ioannidis, are in the private collection of Athanassios Tzintzas. Compare with their much younger and frankly more attractive photographic portraits here and here.

According to his entry in Greek Wikipedia, Ioannidis (1868-1942) was a student at the University of Athens, but soon left to study painting in Munich. Returning to Greece, he continued his studies alongside the painter Nikiforos Lytras. He later practiced in Athens, Smyrna, Paris, London, Chicago and Boston.

Χριστίνα Αντωνίου Σταθάτου, το γένος Ζαφειροπούλου (1899-1990) / Christine Antoniou Stathatos, née Zafeiropoulo (1899-1990)

Η Χριστίνα Ζαφειροπούλου γεννήθηκε στη Μασσαλία της Γαλλίας το 1899, πρωτότοκο παιδί του βιομήχανου Πολύβιου Ζαφειρόπουλου και της συζήγου του Σοφίας. Στις 14 Οκτωβρίου 1920 παντρεύθηκε τον Αντώνιο Κωνσταντίνου Σταθάτο. Κατά τη διάρκεια του πολέμου, της Κατοχής και του Εμφυλίου, η Χριστίνα «έλαβε ενεργό μέρος σαν εθελόντρια αδελφή στα παιδικά συσσίτια του Ε.Ε.Σ. στην Βασιλική Πρόνοια και σε άλλους κοινωφελείς οργανισμούς». Το 1950 ο Αντωνης τοποθετήθηκε Τελετάρχης της αυλής του βασιλέως Παύλου  ενώ παράλληλα, η Χριστίνα χρίζεται κυρία επί των τιμών της βασίλισσας Φρειδερίκης. Είχε ανέκαθεν πάθος για την αρχαιολογία, και από το 1963 μέχρι το 1987 διετέλεσε Πρόεδρος της Εταιρείας των Φίλων του Αρχαιολογικού Μουσείου. Συγχρόνως, χρηματοδότησε μεταξύ πολλών άλλων έργων τις ανασκαφές στη Σαντορίνη. 

Χριστίνα Ζαφειροπούλου & Αντώνης Σταθάτος
(αρχείο Marina Borelli Lafon)

Χριστίνα, Αντώνης, Λένη & Νώρα
(αρχείο Marina Borelli Lafon)

Από την ιστοσελίδα του Εθνικού Αρχαιολογικου Μουσείου:

Στην Μασσαλία ζούσε η οικογένεια Ζαψειροπούλου η οποία είχε στενές σχέσεις με την οικογένεια Μιχαήλ Βλαστού. Και οι δύο οικογένειες διακρίνονταν για τα φιλότεχνα, καλλιτεχνικά και αρχαιόφιλα αισθήματά Τους, τις συνέδεε επίσης η αγάπη τους για την μακρινή πατρίδα, την Ελλάδα. Εκεί γεννήθηκε το 1899 η Χριστίνα και εκεί μεγάλωσε σ' ένα φιλελληνικό και φιλότεχνο περιβάλλον. Αυτές τις ιδιότητες τις διατήρησε και τις άσκησε όλη της τη ζωή η Χριστίνα Ζαψειροπούλου Σταθάτου (1899-1990). Μετά το γάμο της εγκαταστάθηκε στο Παρίσι όπου την βρήκε ο πόλεμος. Κατά την κήρυξη του Ελληνοϊταλικού πολέμου του 1940 εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Αθήνα ακολουθώντας τον άντρα της τον Αντώνιο Σταθάτο, ο οποίος σαν αξιωματικός που ήτο επανήλθε για να λάβει μέρος στον πόλεμο.

Η Χριστίνα Σταθάτου στον πόλεμο, στην κατοχή και μετά έλαβε ενεργό μέρος σαν εθελόντρια αδελφή στα παιδικά συσσίτια του Ε.Ε.Σ. στην Βασιλική Πρόνοια και σε άλλους κοινωφελείς οργανισμούς. Στην Εταιρεία των Φίλων του Αρχαιολογικού Μουσείου ήταν γραμμένη σαν μέλος από τους πρώτους. Σε φυλλάδιο που εξέδωσε η Εταιρεία το 1936 βλέπουμε το όνομά της γραμμένο όχι μόνο σαν μέλος αλλά και σαν δωρήτρια χρηματικών ποσών. Πρέπει να σημειωθεί ότι στο φυλλάδιο αυτό αναφέρονται πολλά μέλη των οικογενειών Βλαστού, Σερπιέρη, Ζαφειροπούλου, Σταθάτου στον κατάλογο των δωρητών.

Μετά τους δύσκολους χρόνους που πέρασε η Ελλάς και ο τόπος μπήκε σ' ένα ομαλό δρόμο, οι ανάγκες για Προσφορά κοινωνικών υπηρεσιών ελαττώθηκαν. Τότε η Χριστίνα Σταθάτου θυμήθηκε τους Φίλους του Μουσείου, που όπως είπαμε, ήταν από παλιά μέλος. Κάλεσε κοντά της όλα τα παλαιά μέλη και άλλα πρόσωπα της Αθηναϊκής κοινωνίας και όλοι μαζί αποφάσισαν να ξαναζωντανέψουν την παλιά Εταιρεία. Την φροντίδα για τις κατάλληλες ενέργειες ανέλαβε ο Α.Α. Πάλλης ο οποίος με την υποστήριξη της Χριστίνας Σταθάτου εξελέγη Πρόεδρος της Εταιρείας, ενώ η ίδια αρκέσθηκε στην Θέση της Αντιπροέδρου. Στην Θέση αυτή παρέμεινε πέντε χρόνια, μέχρι το 1963 και στη συνέχεια εξελέγη Πρόεδρος και παρέμεινε στην Θέση αυτή μέχρι το 1987 δηλ. επί 25 συνεχή χρόνια.

Στο διάστημα των 30 χρόνων που η Χριστίνα Σταθάτου βρισκόταν επικεφαλής των Φίλων του Αρχαιολογικού Μουσείου ήταν η χρυσή εποχή για την Εταιρεία κι αυτό χάρις στην δραστηριότητά της και το πάθος με τον οποίον αντιμετώπιζε ότι αναλάμβανε. Διαλέξεις στο Μουσείο, επισκέψεις σε αρχαιολογικούς χώρους δια- δέχονταν η μια την άλλη και σε όλες αυτές τις εκδηλώσεις οι πλέον αρμόδιοι αρχαιολόγοι ομιλούσαν και ξεναγούσαν τα μέλη της Εταιρείας. Εκτός αυτών η μέριμνα για την υποστήριξη του Μουσείου παίρνει σάρκα και οστά. Αρχαία αντικείμενα και προθήκες δωρίζονται στο Μουσείο και μηχανικοί εξοπλισμοί, αξίας πολλών χιλιάδων δραχμών προσφέρονται στα εργαστήριά του.

Η αρχαιόφιλος δράσις της δεν περιορίστηκε μόνο στο Εθνικό Μουσείο, επεκτάθηκε και σε άλλα Μουσεία. Έτσι μέσω του Ιδρύματος Ψύχα του οποίου ήταν επίσης Πρόεδρος χρηματοδότησε ανασκαφές στην Σαντορίνη, την ανέγερση στο Μουσείο Ολυμπίας της αίθουσας όπου στεγάζονται τα αετώματα του ναού του Διός, συνέβαλε επίσης στην αγορά ορειχάλκινου θώρακος για το ίδιο Μουσείο όπως επίσης βοήθησε στην αποκατάσταση του αλόγου με τον μικρό ιππέα που ανεσύρθη από τη Θάλασσα του Αρτεμισίου και που σήμερα κοσμεί το Εθνικό Μουσείο. Μετά την αποχώρησή της από την Προεδρία της Εταιρείας το νέο Δ.Σ. με απόφαση που έλαθε στις 18 Δεκεμβρίου 1987 την ανακήρυξε Επίτιμο Πρόεδρο και Μεγάλη Ευεργέτιδα της Εταιρείας. Απέθανε στις 3 Δεκεμβρίου 1990 πλήρης ημερών στη Μασσαλία κοντά στην κόρη της όπου είχε καταφύγει.

Πηγή: Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο (ανάκτηση 15/07/20)

Πηγή φωτογραφιών: Νικηφόρος Σιβένας (ανάκτηση 12/11/21)